احکام زکات فطره
زمان زکات فطره ـ
1 ) وقت وجوب زکات فطره چه وقت است؟[1]
جواب: دخول لیلة العید (اجماعى) اما تفسیر لیلة العید در رساله هاى فارسى مختلف است:
1 ـ غروب شب عید فطر. (امام، فاضل، خویی، سیستانی، وحید، تبریزی)
2 ـ مغرب. (گلپایگانی، صافی)
3 ـ موقع رؤیت شدن هلال ماه شوال. (بهجت)
4 ـ بعد از اثبات حلول ماه شوال. (خامنه ای)
2 ) زمان پرداخت زکات فطره را بیان نمایید؟[2]
1 ـ باید قبل از نماز پرداخت گردد برای کسی که به نماز عید حاضر می شود. (مکارم)
2 ـ به احتیاط واجب باید قبل از نماز پرداخت گردد برای کسی که به نماز عید حاضر می شود. ( مشهور )
3 ـ تا قبل از زوال برای کسی که به نماز حاضر نمی شود. (اجماعی)
3 ) آیا زکات فطره را در ماه رمضان یا قبل از آن هم می توان پرداخت کرد؟[3]
الف ـ قبل از ماه رمضان:
ـ صحیح نیست. (امام، مکارم، بهجت، فاضل، خویی، تبریزی، وحید، سیستانی)
ب ـ در ماه رمضان:
1 ـ به احتیاط واجب ندهد. (امام، مکارم، فاضل)
2 ـ جایز است و بهتر است ندهد. (خویی، تبریزی، وحید، سیستانی)
3 ـ جایز است اما قصد وجوب نکند به احتیاط واجب. (گلپایگانی)
ج ـ به قصد قرض مطلقا جایز است در ماه رمضان و قبل از آن. (مشهور)
4 ) کسی که موقع وجوب زکات فطره آن را نپرداخت، وظیفه اش چیست؟[4]
الف ـ اگر عزل هم نکرده (کنار نگذاشته):
1 ـ بعدا باید فطره را بدون نیت ادا و قضا بدهد. (گلپایگانی، صافی، اراکی، تبریزی)
2 ـ بعدا به احتیاط واجب باید فطره را بدهد بدون آن که نیت ادا و قضا نماید. (امام، خویی، سیستانی، وحید، فاضل(به قصد قربت)، مکارم، زنجانی)
3 ـ بعدا به احتیاط مستحب قضا کند ولی معصیت کرده است. (بهجت)
ب ـ اما اگر کنار گذاشته است:
1 ـ به احتیاط واجب پرداخت کند. (مشهور)
2 ـ به احتیاط مستحب پرداخت کند. (اراکی)
پرداخت گننده زکات فطره ـ
5 ) زکات فطره بر چه کسی واجب است؟[5]
1 ـ کسی که بالغ و عاقل باشد و بیهوش و فقیر نباشد، باید زکات فطره خودش و کسانی که نان خور او هستند را بپردازد؛ کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرجی آنان بر او واجب باشد یا خیر. (مشهور)
2 ـ کسی که بالغ و عاقل باشد و فقیر نباشد، .... (مکارم، تبریزی)
3 ـ بنابر احتیاط بر کسی که بیهوش باشد نیز واجب است. (صافی)
6 ) فطره میهمان که فقط شب عید فطر میهمان است و قبل از غروب آمده است، بر چه کسی است؟[6]
1 ـ بر خود میهمان است. (مشهور)
2 ـ بر میزبان است. (گلپایگانی، صافی، اراکی، بهجت)
7 ) اگر شب میهمان داشته باشد و عید بودن آن شب را بعدا بفهمد، فطره بر چه کسی است؟
حکم مسأله قبل را دارد.
8 ) فطره میهمانی که در شب عید (بعد از وقت وجوب زکات فطره) آمده است، بر چه کسی است؟
1 ـ بر خود میهمان است. ( امام، فاضل، صافی، بهجت، مکارم)
2 ـ به احتیاط واجب بر میزبان است. ( خویی، سیستانی)
9 ) اگر میهمان فطره خودش را بدهد آیا از عهده میزبان ساقط می شود؟[7]
1 ـ ساقط نمی شود بدون اذن در تبرع و توکیل. (مشهور)
2 ـ با توکیل ساقط می شود. (مشهور)
3 ـ تبرعا: الف ) مانع ندارد مطلقا. (صاحب عروه، خویی، سیستانی)
ب ) با اذن در تبرع مانع ندارد. (امام، فاضل، مکارم، بهجت، تبریزی[8])
ج ) مانع دارد مطلقا. (گلپایگانی، صافی)
10 ) زکات فطره زنی که خرجی او را شوهرش نمی دهد بر عهده کیست؟[9]
1 ـ اگر نان خور کسی دیگر باشد، بر عهده اوست.
2 ـ اگر نان خور کسی دیگر نباشد، در صورت جمع شدن شرائط بر عهده خودش است.
11 ) زنی که طلاق رجعی داده شده است آیا زکات فطره اش به عهده خود اوست یا شوهرش؟[10]
اگر نانخور او حساب شود مثلا در خانه شوهر مانده و شوهرش خرجی او را می دهد، بر شوهر است اما اگر مخارج او را شوهر نمی دهد، در صورت جمع شدن شرائط بر عهده خودش است.
12 ) فطره دانشجو و سرباز و زندانی و مانند اینها که دولت خرجی آنها را می دهد بر چه کسی است؟
دولت تکلیف ندارد و اگر شرائط در خودشان جمع است، خودشان باید زکات فطره را بپردازند و اگر نان خور شخص دیگری هستند باید او زکات فطره را بدهد.[11]
[1] ) توضیح المسائل مراجع: مسأله 1991 .
[2] ) توضیح المسائل مراجع: مسأله 2029 .
[3] ) همان: 2025 .
[4] ) همان: 2031 .
[5] ) همان: مسأله 1991 و 1993 .
[6] ) همان: مسأله 1995 .
[7] ) توضیح المسائل مراجع: مسأله 2007 و عروة الوثقى کتاب زکاة الفطرة باب فیمن تجب علیه مسألة 6 .
[8] ) استفتاءات جدید: 782 .
[9] ) توضیح المسائل مراجع: مسأله 2008 .
[10] ) همان: مسأله 1993 و 2008 .
[11] ) احکام دانشجویی : احکام روزه ، سؤال 181 .
پلڪــــ شیشـہ اے